Wspólny posiłek to lepsze relacje rodzinne
Wspólny posiłek w rodzinie daje możliwość zatrzymania się na chwilę w zabieganym świecie. To czas spędzony razem, który buduje i utrwala więzi pomiędzy członkami rodziny, jednak dla współczesnych rodzin staje się rzadkością, wyjątkiem.
Licznych danych dotyczących wspólnych posiłków dostarcza badanie „Polacy przy stole” przeprowadzone na zlecenie marki Coca-Cola w kwietniu 2015 roku. 86% badanych ceni sobie czas spędzany z bliskimi podczas wspólnych posiłków. To okazja do rozmowy, wymiany historii jakie zdarzyły się nam w ciągu dnia, żartów a nawet zabawy. Jednak tylko 53% z nas uważa, że spędza wystarczająco dużo czasu z bliskimi przy stole. 25% z nas je posiłki z rodziną codziennie. Na przyczynę tej sytuacji Polacy przede wszystkim wskazują różne plany dnia członków rodziny (56%) oraz zbyt dużą ilość pracy (32%). Część osób nie posiada też zwyczaju jedzenia wspólnych posiłków (26%). Wspólny posiłek trwa do 30 minut (83%). Wspólny posiłek to przede wszystkim czas spędzony z rodziną i bliskimi. Najczęściej wtedy zajmujemy się rozmową (70%) lub oglądamy telewizję (50%). W dalszej kolejności Polacy wskazują słuchanie radia (21%), korzystanie z telefonu (18%) lub z internetu (17%), czytanie książek lub gazet (10%) oraz granie w gry (4%).
Posiłek we wspólnym gronie nie jest ograniczony wyłącznie do samego jedzenia. To również moment przygotowania, który jest równie istotny w integrowaniu rodziny jak wspólne zasiadanie przy stole. Większość z nas (78%) czerpie radość z przygotowywania posiłków dla najbliższych. Najczęściej przygotowujemy je z innymi dorosłymi członkami rodziny (44%). Jedynie 27% z nas deklaruje, że przygotowuje posiłki samodzielnie.
Podobnych danych na temat rodzinnych posiłków w Polsce dostarczył raport „Knorr. Każdy posiłek to okazja” z 2009 roku. Wspólny posiłek główny ze wszystkimi członkami rodziny spożywany jest częściej w weekendy (71% w niedziele i 63% w soboty). 62% badanych spożywa go wraz z rodziną przy stole. Pozostali jedzą przed telewizorem (20%) lub siedząc w innym miejscu i wykonując jednocześnie inne czynności (15%). Wspólnemu spożywaniu posiłku towarzyszą najczęściej rozmowy z osobami przy stole (87%), cieszenie się posiłkiem (75%), omawianie planów na przyszłość (58%), oglądanie telewizji (50%) i słuchanie radia (39%).
Rozmowa w trakcie posiłku pomaga nawiązać relacje i wzmacniać więzi. Dzielimy się aktualnymi sprawami i planujemy. Posiłki rodzinne dają poczucie ciepła, bezpieczeństwa, miłości oraz silnej przynależności do rodziny. Pomoc w jego przygotowaniu, nakryciu do stołu, jedzenie, a potem sprzątanie oznacza podjęcie wspólnych działań. Bez względu na to, co się działo w ciągu dnia, rodzina jest razem i stanowi całość. Dzieci mogą obserwować rodziców, którzy nie tylko są uśmiechnięci i osiągają sukcesy, ale też potrafią mówić o troskach, smutkach czy złości. Wszyscy siadają wokół stołu i to sprawia, że nie da się uniknąć kontaktu, wszyscy są razem. Patrzą na siebie i rozmawiają na forum całej rodziny. Wspólne posiłki są okazją do wypromowania alternatywy dla telewizora i komputera. Rodzina skupiona wokół stołu to rodzina żywa, serdeczna, żyjąca sprawami innych. Posiłki jadane wspólnie to także okazja do tworzenia i kultywowania tradycji rodzinnych. Wspólne gotowanie może być także okazją do wykonywania przez dzieci różnych prac domowych, poczynając od najprostszych, takich jak podawanie i sprzątanie ze stołu, zmywanie, aż po samodzielne przygotowywanie posiłków. Dziś bardzo wiele dzieci w ogóle nie wie, w jaki sposób przygotowuje się jedzenie domowe. Nauka podstawowych czynności wykonywanych w kuchni to istotny element przygotowania do samodzielności. Dzieci zazwyczaj chętnie uczestniczą w tym procesie o ile rodzice dopuszczą je do tego.
Posiłki, które przygotowujemy w domu i zjadamy razem, są także zazwyczaj dla nas zdrowsze, zmniejszają ryzyko chorób i otyłości. Kiedy jemy razem dzieci „niejadki” chętniej włączają się do posiłku. Rodzice zapominają, że jedną z przyczyn niechętnego jedzenia u dzieci, jest traktowanie go jako zupełnie odrębnej, nudnej czynności, którą należy wykonać pod ścisłym nadzorem rodziców pilnujących, czy dziecko wystarczająco dużo zjadło. Pomoc w przygotowaniu jedzenia często zachęca dzieci do próbowania nowych smaków. Wspólne posiłki mogą chronić przed zaburzeniami odżywiania. Rozmowa przy stole uczy też kultury jedzenia. Rodzice mogą się wspólnie z nastolatkiem zastanowić nad pomysłem „przejścia na dietę”. Są wstanie w większości przypadków zauważyć czy jest kłopot z jedzeniem i czego może on dotyczyć.
Wspólne posiłki prowadzą do poprawy umiejętności komunikacyjnych. Uczą słuchania drugiej osoby, czekania na swoją kolej w rozmowie, wyrażania opinii bez urażania rozmówcy. Kontakt między dziećmi a rodzicami, nawiązywany podczas wspólnych posiłków, może zapobiec wystąpieniu u dzieci zachowań antyspołecznych, przede wszystkim ze względu na uzyskiwane wskazówki i wsparcie emocjonalne. Rodzina spożywając wspólnie, tworzy rytuał, który rozwija poczucie jedności, tożsamości i więzi, pomaga ustabilizować życie rodzinne.
Aby posiłki rodzinne przyniosły zamierzony, pozytywny efekt, warto zadbać o to, by przebiegały one w sympatycznej, spokojnej atmosferze. Jeśli atmosfera jest napięta, wszyscy są poirytowani, trudno będzie o wytworzenie pozytywnych więzów. Jedzenie staje się pretekstem dla rozmowy i bycia razem. Telewizor, telefony komórkowe, komputer muszą poczekać. Warto się zastanowić co się chce przekazać reszcie rodziny, jakie kwestie chce się poruszyć. Dla każdego człowieka to lekcja życia społecznego.
mgr Katarzyna Śmiłowska